شعار هفته سلامت غلبه بر دیابت
به گزارش « سازش خبر » از اول اردیبهشت تا ۷ اردیبهشت را هفته سلامت نامیده شده است و هرساله شعاری را برای سلامت سلامت نامگذاری می کنند شعار هفته سلامت امسال غلبه بردبابت نامیده است
دیابت چیست:
دیابت یک بیماری مزمن است که وقتی پانکراس (لوزالمعده ),انسولین تولید نمی کند یا وقتی که بدن نمی تواند از انسولین تولید شده استفاده موثر کند اتفاق می افتد.
انسولین در بدن چه نقشی دارد:
بیشتر تنطیم گلوکز بدن کار و مسئولیت انسولین است.(گلوکز منبع اصلی تامین سوخت سلول های بدن است) بعد از صرف غذا میزان گلوکز خون افزایش می یابد.در این هنگام انسولین از سلول های بتای جزایر لانگرهانس لوزالمعده(پانکراس) ترشح یافته و میزان گلوکز خون را کاهش می دهد.کاهش گلوکز خون باعث کاهش میزان انسولین می گردد.پس می توان گفت ((توقف تولید انسولین یا استفاده نکردن ازانسولین هر دو باعث افزایش گلوکز درخون می شود.)) و دیابت در واقع بیماریی است که میزان گلوکز خون در آن افزایش دارد.
دیابت ۴نوع اصلی دارد:
افرادی که دیابت نوع اول دارند یعنی مقدارخیلی کمی انسولین تولیدمی کنند و یا اصلا انسولینی در بدنشان تولید نمی شود و لازم است که برای ادامه زندگی انسولین تزریق کنند. این نوع بیماری به دلیل نشانه های بالینی خوبی که دارد سریع تر از نوع دوم قابل تشخیص است. دیابت نوع ۱ یا دیابت نوجوانان، که نوعی بیماری خودایمنی است و در نتیجه تخریب نابجای سلول‌های مولد انسولین بوسیله دستگاه ایمنی بدن رخ می‌دهد. علت این بیماری که معمولا افراد را در سنین نوجوانی درگیر می‌کند، دقیقا مشخص نیست و علاجی هم برای آن وجود ندارد.
این بیماران مجبورند از همان ابتدا با تزریق انسولین خارجی کمبود این هورمون را در بدن رفع کنند و قند خود را در حالت عادی نگه دارند.
نوع دوم دیابت افرادی هستند که نمی توانندازانسولین استفاده موثرکنند .آنها می توانند بیماریشان را تنها با تغییر روش زندگی کنترل کنند ومعمولا بیشتربه داروهای خوراکی نیازدارند و کمتر به تزریق انسولین نیازمند هستند. قابل ذکراست ,طبق آماربیش از۹۰ درصدازموارد دیابت درجهان دیابت نوع دوم است . ممکن است افراد مبتلا به دیابت نوع دوم علایم مشابه نوع اول داشته باشند,اما این علایم کمتر ظاهر شود,اکثرا افراد مبتلا به این نوع دیابت علایمی ندارند و فقط بعد از چند سال به واسطه بیماری دیگری متوجه آن می شوند. دیابت نوع ۲ یا دیابت بزرگسالان معمولا در میانسالی بروز می‌کند و زمینه ارثی در ایجاد آن دخیل است. این نوع دیابت به علت مقاومت پیدا کردن سلول‌های بدن به انسولین رخ می‌دهد.
لوزالمعده مبتلایان به این نوع دیابت انسولین تولید می‌کند، اما این مقدار آنقدر کافی نیست که سطح قند خون یا گلوکز را در حد عادی حفظ کند. یک عامل مهم در ایجاد مقاومت به انسولین و بالارفتن قند خون در این بیماران چاقی آنهاست.
دیابت نوع ۲ نیز علاجی ندارد، اما کارهای مختلفی می‌توان برای اداره درمانی و نیز پیشگیری از آن انجام داد. برای کنترل و جلوگیری از این بیماری باید رژیم غذایی سالم مصرف کرد، به مقدار کافی ورزش کرد و وزن خود را متعادل نگهداشت.
بیمارانی که این اقدامات در آنها موثر واقع نشود، معمولا تحت درمان با قرص‌های خوراکی پایین‌آورنده قند خون قرار می‌گیرند؛ البته ممکن است در درازمدت این قرص ها تاثیر خود را از دست بدهند و بیمار مجبور شود با تزریق انسولین قند خون خود را طبیعی نگهدارد.
نوع سوم دیابت دربعضی موارد حاملگی اتفاق می افتد, اما معمولا پس از حاملگی برطرف می شود
نوع چهارم دیابت ناشی از نقایص ژنتیکی در کارکرد سلول های ترشح گر انسولین و یا در عملکرد انسولین است.
با توجه به اهمیت دیابت نوع ۱و۲ در این مقاله به این دو نوع پرداخته می شود و نوع ۳ آن در مقاله ای به تفصیل مورد بحث قرار می گیرد.
علائم دیابت نوع ۱:
تشنگی بیش ازحد,گرسنگی دایمی ,تکررادرار,کاهش وزن ناگهانی ,خستگی مفرط و تاری دید می باشد. به نظرمی رسدعوامل خطردرابتلا به دیابت نوع اول دوعامل ژنتیکی ومحیطی باشد,عوامل محیطی مانند ویروس ها و برخی موادغذایی می توانند عاملی برای ابتلا به دیابت نوع اول باشند اگرچه اثر آن ها کاملا به اثبات نرسیده است .
علل شایع بیماری دیابت نوع ۲:
ناکافی بودن انسولین تولید شده از لوزالعمده برای حفظ کار طبیعی سلول‌های بدن ،اختلال در استفاده از انسولین در سلول‌های بدن به علل نامعلوم .عوامل افزایش دهنده این بیماری عبارتند از:چاقی در بزرگسالان ،استرس ،حاملگی ، استفاده از بعضی از داروها، مثل قرص‌های ضدبارداری، داروهای ادرارآور از نوع تیازیدی، کورتیزول یا فنی‌توئین
دیابت و عوارض آن:
دیابت بیماری مزمنی است که درطول زندگی فرد باید دقیقا کنترل شود,بدون مراقبت صحیح ,قندخون می تواند بالا برود که این امر در دراز مدت به بدن آسیب می رساند و باعث اختلال در بافت ها واندام های مختلف بدن می شود. درکوتاه مدت وبلندمدت عوارض دیابت شامل بیماری قلبی وعروقی ,بیماری کلیه (نفروپاتی دیابتی ),بیماری اعصاب (نوروپاتی دیابت )وبیماری چشم (رتینوپاتی دیابتی)می گردد.با توجه به اینکه بیماریهای قلبی وعروقی ناشی ازدیابت شامل آنژین صدری , حمله قلبی ,ایست قلبی وسکته مغزی می باشد,می توان گفت که بیماری های قلبی و عروقی بیشترین مورد مرگ ومیر درافراد دیابتی وعلت اول مرگ درکشورهای صنعتی است .
همچنین نتیجه افزایش وپیشروی آرام پروتیین درادرار,عاقبت منتج به نارسایی کلیه می شود.
این اتفاق معمولا سال ها بعد ازاولین تشخیص دیابت رخ می دهد و اگر فشار خون و قندخون درست کنترل شود این اتفاق به تاخیرمی افتد. دربیشترکشورهای توسعه یافته درحال حاضر دیابت علت بیشترین موارد نارسایی کلیه ,وابستگی به دیالیز یا پیوندکلیه است . بااشاره به اینکه دیابت می تواندعامل صدمه زدن به رشته های اعصاب شود, می توان گفت که کرخی وبی حسی پاها شایع ترین علامت بیماری اعصاب بوده که در اثرآسیب به اعصاب پا ایجاد می شود. نوروپاتی یا بیماری های اعصاب درپاره ای ازموارد می تواندبه دردهای شدید منجرشوداما بیشترمواقع بدون درد پیش می رود.درنتیجه نبودعلایم نوروپاتی دیابتی احتمال زخم پا یا قطع عضو وجود دارد. همچنین دیابت بیشترین علت نابینایی درافراد جوان و کارآمد درجهان توسعه یافته نیزمی باشد .
عوامل خطر در ابتلا به نوع دوم دیابت نیزاضافه وزن وچاقی ,بی تحرکی,رژیم غذایی با چربی بالاو فبیرکم ,نژاد,سابقه فامیلی ,سن و وزن کم هنگام تولد است . هر چه بیشتر فردی عامل خطرداشته باشد بیشتردرمعرض خطرابتلا به دیابت می باشد. گفتنی است ,خطرابتلا به دیابت در مردها و زن ها همراه با افزایش وزن به شدت روبه افزایش است . افزایش شیوع دیابت نوع دوم درهمه دنیا بخصوص درکشورهای درحال توسعه گروه های خاص و کودکان نوعی اعلام خطراست که اغلب ناشی ازاضافه وزن است .
در چه صورت باید به پزشک مراجعه کرد:
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان علایم دیابت شیرین را دارید.
اگر یکی از موارد زیر هنگام درمان رخ دهد:
ـ ناتوانی در فکر کردن همراه با تمرکز
– ضعف
– تعریق
– رنگ پریدگی
– تند شدن ضربان قلب
– تشنج
– اغما (ممکن است نشان‌دهنده پایین افتادن قندخون باشند). بلافاصله کمک بخواهید.
ـ بی‌حسی
– سوزن سوزن شدن
– یا درد در پاها یا دست‌ها
ـ عفونتی که در عرض ۳ روز خوب نشود.
ـ درد قفسه سینه
ـ بدتر شدن علایم اولیه علی رغم پایبندی به درمان
عوامل ارثی:
محققینی که بر روی دوقلوهای یکسان و خانواده بیماران مبتلا به مرض قند تحقیق می کنند کشف کرده اند که نقش عوال ارثی در ابتلای به هر دو نوع مرض قند اهمیت دارد. در دوقلوهای یکسان در صورتی که یکی از آنها به مرض قند نوع ۱ دچار باشد، ۵۰ درصد احتمال دارد که دیگری نیز به مرض قند مبتلا شود. اما در مورد مرض قند نوع ۲، اگر یکی از دوقلوها به این بیماری دچار شود، دیگر حتماً به بیماری مبتلا خواهد شد. بسیار مشکل است که پیش بینی کنیم که چه کسی بیماری را به ارث می برد. در تعدادی از خانواده ها این بیماری شدیداً بین افراد خانواده شایع است و این افراد استعداد زیادی در ابتلاء به این بیماری دارند. دانشمندان در این خانواده ها موفق به پیدا کردن چندین ژن شده اند که احتمالاً مسئول ایجاد این لوزالمعده را شروع کند که چندین سال بعد اثر خود را نشان دهد.
شرایط محیطی:
افرادی که به مرض قند نوع ۲ مبتلا می شوند اغلب رژیم غذایی غیر متعادلی داشته و چاق هستند. بطور قابل توجهی، افرادی که از کشورهایی که مرض قند در آنجاها زیاد شایع نیست به کشورهایی مهاجرت می کنند که این بیماری در آنجا شیوع بیشتری دارد، آنها نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلای به این بیماری قرار می گیرند. تغییرات عمده در نحوه زندگی نیز می تواند احتمال ابتلاء یک شخص به دیابت را افزایش دهد. یک مثال خوب در این مورد، افراد جزیره نائورو می باشد. وقتی در این جزیره معادن فسفات کشف شد، مردم این جزیره پول زیادی بدست آوردند و ثروتمند شدند. در نتیجه رژیم غذایی آنها نیز تغییر نمود و اضافه وزن پیدا کردند و بیشر از گذشته مستعد ابتلاء به مرض قند شدند.
تمام این موارد به اهمیت ارتباط بین رژیم غذایی، محیط زندگی و ابتلاء به مرض قند اشاره دارند. با اینحال هیچ ارتباط دقیقی بین بروز مرض قند و مصرف قند و شیرینی دیده نشده است.
مرض قند ثانویه:
تعداد کمی از افراد هم وجود دارند که بروز مرض قند در آنها بعلت ایجاد بیماری دیگری در لوز المعده می باشد. برای مثال بیماری پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) می تواند باعث تخریب قسمت بزرگی از لوزالمعده شود. بعضی از افرادی که به بیماریهای هورمونی دچار هستند مثل سندرم کوشینگ (افزایش تولید هورمون استروئید در بدن) یا آکرومگالی (افزایش تولید هورمون رشد در بدنت) ممکن است به عنوان یک عارضه جانبی از بیماری اصلی شان، به مرض قند نیز مبتلاء شوند. همچنین لوزالمعده می تواند بر اثر مصرف زیاد و طولانی مدت الکل نیز دچار آسیب شود.
استرس ها:
گرچه بسیاری از افراد، وقوع ابتلاء به مرض قندشان را به بروز وقایع استرس زایی مثل تصادفات یا سایر بیماریها ربط می دهند اما اثبات یک ارتباط مستقیم بین استرس و مرض قند دشوار می باشد. توضیح این مسئله ممکن است در این حقیقت نهفته باشد که افراد، پزشکشان را به دلیل بعضی از وقایع استرس زا ملاقات می کنند و در همین ملاقات ها است که تصادفاً مرض قندشان تشخیص داده می شود
گیاهان مفید برای بیماران دیابتی:
ا● آلوئه ورا؛ آلوئه ورا به عنوان گیاه شفابخش شناخته شده است. شیره خشک شده و ژل که از قسمت داخل برگ ها به دست می آید در کاهش میزان گلوکز خون بسیار موثر است.
● دارچین؛ این ادویه دسترسی سلول های چربی را به انسولین آسان تر می کند و تبدیل گلوکز به انرژی را چند برابر افزایش می دهد. علاوه بر آن دارچین مانع ایجاد رادیکال های آزادخطرناک می شود.
● پیاز؛ این گیاه تاثیر قابل ملاحظه ای در کاهش قند خون دارد. پیاز روی سوخت و ساز گلوکز در کبد تاثیر می گذارد و باعث افزایش ترشح انسولین می شود.
● سیر؛ این گیاه بهترین درمان برای کاهش مستقیم قند خون، بازسازی سلول های لوزالمعده و تحرک آن برای تولید انسولین به حساب می آید.
● برگ های انبه؛ برگ های انبه درمان موثری برای بیماری دیابت است. کافی است برگ های انبه را به مدت ۲۴ ساعت در آب خیس کنید. سپس برگ ها را بفشارید و آب به دست آمده را بخورید یا برگ های انبه را خشک و سپس آسیاب کنید و روزی ۲ بار با آب مصرف کنید. این ۲ روش عوارض دیابت را از بین می برد.
● قره قاط؛ این میوه اختلالات پرخطر دیابت مانند آسیب های چشمی و آب مروارید را کاهش می دهد.
● جینکو بیلوبا؛ عصاره این گیاه برای پیش گیری و درمان مراحل اولیه ناراحتی عصبی ناشی از دیابت موثر است.
● شنبلیله؛ شنبلیله یکی از پرمصرف ترین گیاهان برای کنترل بیماری دیابت به حساب می آید. شنبلیله مقاومت انسولین را در بدن کاهش می دهد و با افزایش تعداد گیرنده های انسولین در گلبول های قرمز، میزان قند خون را کنترل می کند. این گیاه با به کارگیری گلوکز در بافت های پیرامونی، میزان گلوکز خون را کاهش می دهد. کافی است دانه های شنبلیله را یک شب کامل در یک لیوان آب خیس کنید و روز بعد آب آن را بخورید و دانه ها را بجوید.
● اسفرزه؛ این گیاه خاصیت کاهش دهنده کلسترول و قند خون را داراست. فیبر بالای موجود در آن، یبوست را از بین می برد و با کاهش کلسترول، خطر بیماری قلبی را نیز کاهش می دهد.
● ریحان؛ این گیاه، روند ترشح انسولین را آسان تر می کند. به طور عمومی هر گیاهی که لوزالمعده و کبد را تقویت کند، در درمان دیابت مفید است. اما اگر دیابتی هستید و دارویی برای کنترل میزان خون مصرف می کنید، بهتر است با پزشک مشورت و به طور منظم میزان قند خون خود را کنترل کنید تا با افت ناگهانی قند خون مواجه نشوید.
تنظیم : مجتبی نقی زاده
بازگشت پیش دیابت و این ه ها | فارسی سرا
بازگشت پیش دیابت و این ه ها – مد روز