به گزارش « سازش خبر » اکثر از همشهریان و مخاطبان  در این فکردند که تا اسم نوق میاد همه یاد منطقه نوق ؛ آثار تاریخی ؛ مذهبی گردشگری و بخش نوق و محصول  و بزرگترین جنگل مصنوئی جهان خطور میکند ولی شاید خیلی از ما مردم منطقه نوق نمیدانیم درکشور عزیزمان روستاهایی به نام نوق وجود دارد 

ــــــــــ روستای نوق از توابع بخش مرکزی شهرستان بجستان :

روستایی به نام نوق  از توابع بخش مرکزی شهرستان بجستان در استان خراسان رضوی است که در حدفاصل بین بجستان و فردوس واقع است. ای روستا با راه آسفالته فرعی از مجاور روستای سریده از جاده اصلی فردوس – بجستان جدا می‌شود و همجوار دهستان جزین می‌باشد. پیشه مردمانش کشاورزی واغلب دامپروری به شیوه سنتی است. بالغ بر ۴۰ قنات و چشمه دارد که جز روستاهای با بیشترین قنات کشور می‌باشد. از محصولات معروف و با کیفیت این روستا می‌توان به قروت (کشک)، روغن زرد (روغن حیوانی) و پنیر در بخش دامداری و شلغم، چغندر، ارزن، گندم، جو و زعفران و اخیراً انار و پسته نیز در بخش کشاورزی اشاره کرد. آب و هوای روستا سرد و خشک می‌باشد و روستا از اطراف با کوه و تپه‌ها محصور شده‌است.

روستای نوق دارای چهار مدرسه شامل مدرسه راهنمایی دخترانه و پسرانه با نام مدرسه شهدای نوق و مدرسه شهید مطهری در بخش ابتدایی پسران و مدرسه نرجس نوق در بخش ابتدایی دختران می‌باشد و یکی از ساختمان‌های مدرسه به مهد کودک و پیش‌دبستانی اختصاص دارد. دارای ساختمان دهیاری و بسیج و شرکت تعاونی روستایی نیز می‌باشد.

از نظر اماکن مذهبی داری مسجد جامع نوق و مسجد کوچک و نیز حسینیه جوانان بنی‌هاشم و ساختمان هیئت انصارالحسین می‌باشد.

دو حلقه چاه موتور کشاورزی و دارای دو راه ارتباطی با جاده اصلی فردوس-بجستان است. قنات‌های معروف نوق ناصرآباد، ارسک، اسفد، مرچ، بدک، گیلو، الله برجی، درختوتی و جهان‌آباد است و دو قنات پای آب و آبنو نیز از وسط روستا عبور می‌کند و آب آشامیدن مردم نیز از این دو قنات تامین می‌گردد.

جمعیت این روستا در دهستان جزین قرار داشته و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰، جمعیت آن ۸۹۵ نفر (۲۷۱ خانوار) بوده‌است.

در لغت نامه دهخدا، در مورد این روستا آمده است: «دهی است از دهستان میان‌تکاب بخش بجستان شهرستان گناباد، در ۳۰ هزارگزی جنوب بجستان و ۱۰ هزارگزی مغرب جادهٔ بجستان به فردوس در منطقه کوهستانی گرمسیری واقع است و ۶۰۰ تن سکنه دارد. آبش از قنات، محصولش غلات و ارزن و زیره، شغل مردمش زراعت است. مزارع لیدک، اسپورت، درخت طوطی، ارسک، گز جزو این ده‌است.»

روستای نوق بجستان دارای ۳ شهید والامقام به نام شهید رضا احمدی؛شهید محمد رضا عِوضی؛شهید مردان حسن زاده است

 

 ــــــــــ روستای نوق از توابع بخش مرکزی شهرستان رشتخوار 

 

روستای نوق ازتوابع بخش مرکزی شهرستان رشتخوار درحدفاصل شهرستان تربت حیدریه و۱٧کیلومتری شهرستان رشتخوارقراردارد.این روستابا دارابودن موقعیت مکانی واجتماعی بسیار مطلوب اهمیت بالایی در بین روستاهای این شهرستان دارد.

وجودطبیعت منحصربه فرد اماکن زیارتی وتفریحی دراین روستا باعث گردیده که افراد بسیاری از شهروروستاهای همجواراوقات خوشی رادراین روستاسپری کنند.

این روستاقدمت بسیارزیادی داردوجوداثارباستانی سنگ هاوسایرمواردمکشوفه دلیل برقدمت بالای این روستامی باشد.

علامه دهخدانیزدرلغت نامه خودبه روستای نوق اشاره داشته ومنبع معاش مردم راازراه کشت بادام وپنبه بیان نموده است.

روستای نوق دربین سایرروستاهای همجواربه نوک نیزمشهورمی باشدکه نوک شایدبه معنی قرارگرفتن روستادرمسیرارتفاعات این روستامی باشدبه هرحال نوق ممکن است جمع ناقه به معنی شترباشدکه درگذشته های دورکاروان های زیادی ازاین مسیرعبورمی کردند. درادامه مقاله به وضعیت جغرافیایی واجتماعی و…می پردازیم.

موقعیت جغرافیایی:

روستای نوق درشمال غرب شهرستان رشتخوار وا قع می باشد که فاصله تا جاده اصلی ۹ کیلومتروفاصله جاده اصلی تا شهرستان ۱۰ کیلومتر می باشد این روستا از شمال به ارتفاعات ، ازشرق به روستای براکوه واز غرب به روستای علی آباتد دامن واز جنوب به روستای آبنیه منتهی می گردد .وضعیت آب وهوایی روستا نسبت به سایرروستاها، بخاط کوهپایه ایبودن مطلوبتر می باشد وجودکوهپایه ودامنه ها،باغات؛قنوات صفای خاصی به روستا بخشیده است.

موقعیت اجتماعی:

روستای نوق بادادابودن بیش از ۵۰۰ خانوار جزء روستاهای پرجمعیت دهستان رشتخوار می باشد که بعداز روستای  فتح آباد دردهستان رشتخوارقرارداردعلیرغم کمبود امکانات بویژه درگذشته نظیردوربودن راه ونبود وسایل نقلیه وهمچنین مشکلات مالی ،افراد این روستا به تحصیل علم ودانش اهمیت بسزائی قائلندبطوریکه ازلحاظ وجود فارغ التحصیلان دانشگاهی  وسطح سواد مردم باتوجه به جمعیت روستادرسطح شهرستان بعد ازروستای  احمد ابادآستانه مقام دوم رادارا می باشد.تعدادفارغ التحصیلان روستا بیش از۸۰ نفر وتعداد دانشجو ودیپلم بالغ بر۱۵۰ نفر می باشدتعداددانش آموزان درمقاطع مختلف تحصیلی ۵۵۰ نفر می باشنددوری ازتجمل گرایی ،برگزاری مراسم ساده عروسی وعزا ازویژگیهای خاص مردم این روستا می باشد.

وضعیت اشتغال:

امرار معاش بسیاری ازمردم روستااز راه کشاورزی دریازده رشته قنات روستا می باشدکه باتوجه به عدم وجود زمین کافی وخشکسالیها که باعث خشک شدن قنوات گردیدهرخانوار باکشاورزی تنها مایحتاج اولیه زندگی خود راتامین می کنند تنها محصول که برای خانوار درآمدزا می باشد زعفران است که درصورت وجود آب کافی اراضی این روستا استعدادبالایی برای تولیدزعفران دارند درگذشته صنعت فرش وفرش بافی رونق بسیارزیادی دراین روستا داشت بطوریکه بیشتر مردم به این کار مشغول بودندباوجودمشکلات صادرات فرش اوضاع فرش بافی روستا بهم ریخت وبسیاری ازجوانها هنرخود رادراین زمینه به فراموشی سپردند.

عده ای ازاهالی هرسال برای کارکردن بهمراه خانواده خود به کوره های آجر پزی می روندوکارهای طاقت فرسا راتااول مهر که به روستا برمی گردندانجام می دهندوتا فصل کار بعدی بیکار می باشند.

اماکن زیارتی وتفریحی:

وجود زیارتگاه سید قوام الدین در روستافضای عنوی خاصی برای اهالی ومردم شهرستان بخشیده است این ز یارتگاه که بنابرمکتوبات حک شده برسنگ از سال ۶۴۸هجری قمری پا بر جاست همواره محل زیارت زائران بوده است اثار باستانی دیگری نیز نظیر شیخ ابدال که مسجد سنگی بزرگی با یک متر ضخامت دیوار،پیر غار،مزار شیخ نورالدین دراین روستاوجود دارد که تا کنون تحقیقاتی در زمینه قدمت وثبت انها انجام شده است.وجود بند خاکی به ارتفاع ۱۴متردر سمت شمال روستا مکان مناسبی برای بازدیدکنندگان وزائرین می باشد.تنگل نوق،تنگل علی اباد دامن وکلاته ترک از دره های  ییلاقی روستا می باشد که در مسیر ار تفاعات بوده وطبیعت بسیار خوبی دارد که از تفرجگاهای بسیار نادر شهرستان رشتخوار می باشد.

مسائل ومشکلات:

علت کوهپایه ای بودن روستا،نبود زمین مسطح جهت ساخت وساز،عدم وجودامنیت کافی در گذشته بافت مسکونی روستا بسیار متراکم می باشد بطوریکه کوچه های باریک و تنگ خانه های گلی از ویژگیهای بارز آن می باشد و با توجه به حجم بالای زائرین و بازدیدکنندگان نیاز به اجرای طرح بهسازی روستا میباشد همچنین با توجه به تعداد زیاد دانش آموزان متوسطه نیاز به احداث دبیرستان در روستا می باشد و از مهمترین مسائل دیگرایجاد طرحهای اشتغال زایی  در بخش صنایع رو ستایی کشاورزی و دا مداری می باشد 

ــــــــــ منطقه نوق رفستجان:

این منظقه متشکل از دهستان رضوان ( بخش مرکزی) ؛  شهر بهرمان زادگاه اکبر هاشمی رفسنجانی است  و مرکز نوق و  بخش فردوس که اکنون شهر صفائیه نام دارد .زادگاه سردار حسن پلارک .فرمانده اسبق سپاه .که اکنون پست ریاست عتبات عالیات را بر عهده دارد

بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت منطقه نوق شهرستان رفسنجان در سال ۱۳۸۵ برابر با ۱۱۳۷۴ نفر بوده است

دهستان رضوان از شمال با بخش فردوس ، از جنوب با بخش مرکزی ، از شرق با شهرستان زرندو از غرب با بخش کشکوئیه مجاور است . شغل غالب و اصلی مردم این منطقه کشاورزی و برداشت محصول پسته با کیفیتی مثال زدنی است ، طبیعت سخت و خشن و خاک نامرغوب و آب شور از حصیصه های ذاتی منطقه محسوب می شود ، طبیعتی که در دستان پر توان کشاورز رضوانی تسخیر شده است . پیشینه تاریخی: مورخان و جغرافی دانان اسلامی در قرن پنجم هجری از وجود شهرهای با اهمیتی مثل اناس، رودان، ابان،و اذکان در منطقه رفسنجان خبر داده‌اند . بر اساس قرائن و شواهد بدست امده از متون و اسنادتاریخی شهر اناس در نواحی جنوبی شهر فعلی رفسنجان ، شهر رودان در منطقه لاهیجان ، شهر ابان در منطقه انار و شهر اذکان در محل شهراباد فعلی یکی از توابع اسماعیل اباد نوق بوده است که زمانی منطقه ای اباد محسوب میشده و در محور تجاری و مواصلاتی تجار یزد و کرمان قرار داشته است انچه که شهرت و قدمت تاریخی این منطقه را مضاعف می نموده است گستره این شهر بوده که تا رق اباد محل تدفین امامزاده سید جلا لالدین از نوادگان امام هفتم (ع )ادامه داشته است .. اگر چه به مدت هفتصد سال بارها و بارها این شهر بر اثر حوادث انسانی چون هجوم بی امان غارتگران و بلایای طبیعی چون هجوم توده های شن روان و زلزله ویران شده اما وجود مردمانی سخت کوش و پرتلاش و زمینهای حاصلخیزو اب فراوان و نزدیکی ان با جاده ابریشم باعث شد تا این منطقه بر صفحه تاریخ کشورمان همچنان به حیات خود ادامه دهد . برطبق اسناد و مدارک و مستندات موجود جمعی از مردم شهر اذکان (شهر اباد فعلی ) که از شهر یزد به این منطقه کوچ نموده و مسکن اختیار نموده بودند متوجه زمینها و خاکهای بکر و حاصلخیر شرق شهر ابادشده و با حفر قناتی جدید و ساخت قلعه ای مستحکم و تسخیر ناپذیر روستایی جدید ساخته و به اعتبار بزرگ طایفه خود اسماعیل یزدی انرا اسماعیل اباد نام نهادند. نوق را از این جهت نوق می نامند که روستاهای این منطقه مانند ناقه یا همان شتر پشت سر یک دیگر قرار گرفته اند . که روستای کمال آباداولین روستا وجوادیه(فلاح)آخرین روستا میباشند.

طبق آمار رسمی کشور.وآماری که توسط یک فرد جهان گرد روسی که به این منطقه سفر کرده بود انجام شد. منطقه نوق درسال۱۳۸۶ جزو پر درآمد ترین روستای جهان به شمار می آمده که با تولید ۵۰هزارتن پسته ودرآمد۱۵۰۰میلیارد تومان جزء روستاهای پر درآمد ایران وجهان بشمار می آمده. امروزه با تولید۲۵هزارتن بازهم رتبه نخست را داراست. دلیل این افت شدید را کشاورزان این منطقه کمبود آب میدانند.پسته این منطقه جزء مرغوب ترین پسته دنیا بشمار می رود که دلیل این امر خاک حاصل خیز و آب و هوای سازگار با این محصول می باشد.

محقق و تنطیم : مجتبی نقی زاده